W dochodzeniu należności czas odgrywa kluczową rolę. Im szybciej wierzyciel podejmie odpowiednie kroki, tym większa szansa na odzyskanie pieniędzy bez długotrwałej batalii sądowej. Polskie prawo przewiduje różne tryby postępowania – nakazowe, upominawcze i uproszczone – które pozwalają dochodzić roszczeń sprawniej i często bez konieczności stawiania się w sądzie.
- Postępowanie nakazowe – dla kogo i kiedy?
Postępowanie nakazowe to jedna z najszybszych form dochodzenia roszczeń, ale wymaga przedstawienia odpowiednich dowodów i złożenia wniosku. Zgodnie z art. 4844 KPC, nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje się na wniosek powoda zgłoszony w pozwie. Brak złożenia przez powoda stosownego wniosku o jego wydanie, spowoduje, że sąd nie wyda nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Ustawodawca w art. 485 KPC wskazał, że nakaz zapłaty wydawany jest, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu odpowiednim dokumentem, wyliczając:
- dokument urzędowy,
- zaakceptowany przez dłużnika rachunek,
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu;
- weksel lub czek
Jeśli sąd uzna, że Twoje roszczenie jest zasadne, wydaje nakaz zapłaty, który może stać się tytułem wykonawczym bez rozprawy. Dłużnik ma miesiąc od doręczenia nakazu na wniesienie zarzutów – jeśli tego nie zrobi, nakaz się uprawomocnia i można skierować sprawę do egzekucji komorniczej.
Wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty rozpoczyna kolejną fazę postępowania nakazowego, w której sprawa rozpoznawana jest przez sąd pierwszej instancji z udziałem obu stron, a nie – jak w pierwszej fazie – bez udziału i wiedzy pozwanego. Nakaz zapłaty uprawomocnia się w zakresie niezaskarżonym zarzutami od nakazu zapłaty.
Case study: Sprawna windykacja należności z zaakceptowanej faktury
Mój klient – właściciel firmy budowlanej – nie otrzymał zapłaty za wykonane prace. Dłużnik unikał kontaktu i nie odpowiadał na wezwania do zapłaty. Na szczęście faktura była zaakceptowana przez dłużnika i mogła stanowić dowód w postępowaniu nakazowym.
Złożyłam pozew do sądu, który w ciągu kilku tygodni wydał nakaz zapłaty. Dłużnik nie wniósł zarzutów, co pozwoliło na szybkie wszczęcie egzekucji komorniczej. Dzięki temu klient odzyskał należność bez długiej i kosztownej rozprawy.
- Postępowanie upominawcze – szybkie rozwiązanie dla prostych spraw
Jest to tryb stosowany w sprawach, gdzie wierzyciel nie posiada dokumentów wymaganych w postępowaniu nakazowym, ale jego roszczenie jest jasno określone. Ustawodawca obok pozytywnej przesłanki – tj. dochodzenia przez powoda roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych (art. 4801 § 1 KPC), wskazał na trzy przesłanki negatywne uniemożliwiającego jego wydanie:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne,
- twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość,
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.
Natomiast jeżeli przesłanki negatywne nie zachodzą to sąd wydaje stosowny nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Jeśli dłużnik nie złoży sprzeciwu w ciągu dwóch tygodni, nakaz zapłaty nabiera mocy prawnej. W przeciwnym razie sprawa trafia do standardowego postępowania sądowego.
Case study: Odzyskanie długu bez mocnych dowodów (brak akceptacji faktury)
Klient zgłosił się do mnie z problemem – jego kontrahent nie uregulował faktury za dostawę towaru, jednakże brakowało dokumentów potwierdzających akceptację zadłużenia. Postępowanie nakazowe nie wchodziło więc w grę.
Złożyłam pozew w postępowaniu upominawczym. Sąd wydał nakaz zapłaty, a dłużnik nie wniósł sprzeciwu. Dzięki temu klient uniknął długotrwałego procesu i odzyskał pieniądze.
- Postępowanie uproszczone – dla drobniejszych roszczeń
Dotyczy spraw o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20.000 zł, głównie z umów sprzedaży i świadczenia usług. W takim trybie mogą być również rozpoznawane sprawy dotyczące rękojmi czy gwarancji. Istotną zmianą w postępowaniu uproszczonym jest odejście przez ustawodawcę od dotychczasowego wymogu składania pism procesowych, w tym pozwu na urzędowych formularzach.
Jest to postępowanie tańsze i szybsze, odznacza się szeregiem rozwiązań dyscyplinujących strony i upraszczających przebieg postępowania.
Case study: Sprawa o niewielką kwotę, szybka wygrana
Klient prowadzący małą firmę IT miał problem z odzyskaniem 8.000 zł za wykonane oprogramowanie. Wniesienie pozwu w zwykłym trybie oznaczałoby wysokie koszty i długi czas oczekiwania.
Doradziłam postępowanie uproszczone. Dzięki temu sprawa została rozpoznana szybciej, a koszty procesu były znacznie niższe. Klient odzyskał swoje pieniądze w kilka miesięcy.
Dlaczego warto działać szybko?
Im dłużej zwlekasz, tym większe ryzyko, że dłużnik stanie się niewypłacalny. Odpowiedni wybór trybu postępowania pozwala na sprawne odzyskanie należności, a profesjonalna pomoc prawna zwiększa szanse na sukces.
Masz problem z odzyskaniem pieniędzy? Skontaktuj się ze mną – pomogę Ci wybrać najlepszą drogę do odzyskania należności.
