Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pełni kluczową rolę w jej funkcjonowaniu. Z tego powodu ustawodawca nałożył na niego pewne ograniczenia, w tym zakaz konkurencji. Co dokładnie oznacza ten zakaz, jakie są jego konsekwencje i czy można go modyfikować?
- Czym jest zakaz konkurencji członka zarządu?
Zgodnie z art. 211 Kodeksu spółek handlowych, członek zarządu spółki z o.o. bez zgody spółki:
nie może zajmować się interesami konkurencyjnymi,nie może być wspólnikiem w konkurencyjnej spółce cywilnej czy osobowej,nie może pełnić funkcji w organach konkurencyjnych spółek kapitałowych,nie może być wspólnikiem konkurencyjnej spółki z o.o., jeżeli posiada w niej co najmniej 10% udziałów lub prawo powoływania członka zarządu.
Artykuł 211 KSH ma charakter względnie obowiązujący. Zakaz działalności konkurencyjnej polega na zabronieniu dokonywania wszelkich czynności stanowiących zachowanie, które należy uznać za godzące w interesy spółki. Nie chodzi o wszelkie czynności, ale tylko takie, które wiążą się z konkurencyjnym współdziałaniem na rynku. Działalność konkurencyjna może mieć dwa aspekty: zajmowanie się interesami konkurencyjnymi lub uczestniczenie w spółce konkurencyjnej.
Pojęcie „zajmowania się interesami konkurencyjnymi” oznacza podejmowanie działań zbieżnych z działaniami wchodzącymi w zakres działalności spółki, które jednocześnie mogą prowadzić do osłabienia pozycji spółki na rynku.
Spółka jest uznawana za konkurencyjną, jeśli: Działa w tej samej branży i oferuje podobne produkty lub usługi. Działa na tym samym rynku geograficznym i obsługuje podobną grupę klientów. Rywalizuje o tych samych klientów, np. poprzez zbliżone strategie marketingowe.
Pojęcie „uczestniczenia w spółce konkurencyjnej” odnosi się do sytuacji, w której osoba objęta zakazem konkurencji (np. członek zarządu spółki z o.o.) angażuje się w działalność konkurencyjną poprzez swoją rolę w innej spółce.
Formy uczestniczenia w spółce konkurencyjnej
- Pełnienie funkcji w organach konkurencyjnej spółki Bycie członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej w innej spółce działającej w tym samym sektorze. Decydowanie o strategii i kierunkach rozwoju firmy konkurencyjnej.
- Posiadanie udziałów lub akcji w konkurencyjnej spółce Posiadanie co najmniej 10% udziałów lub akcji w spółce konkurencyjnej. Możliwość powoływania członków zarządu konkurencyjnej spółki, nawet jeśli udziały są mniejsze niż 10%.
- Działalność w konkurencyjnej spółce osobowej Bycie wspólnikiem w spółce jawnej, partnerskiej lub komandytowej prowadzącej działalność konkurencyjną. Aktywne uczestnictwo w prowadzeniu spraw spółki.
Celem tego zakazu jest ochrona interesów spółki przed konfliktem interesów i działaniami, które mogłyby naruszyć jej pozycję na rynku.
- Jak uzyskać zgodę na działalność konkurencyjną?
Jeśli członek zarządu chce prowadzić działalność konkurencyjną lub pełnić funkcję w organach konkurencyjnej spółki, musi uzyskać zgodę: w spółce jednoosobowej – od jedynego wspólnika, w spółkach wieloosobowych – od zgromadzenia wspólników.
Zgoda powinna zostać wyrażona w formie uchwały. Warto pamiętać, że może ona dotyczyć konkretnej działalności, a nie ogólnego zwolnienia z zakazu konkurencji.
- Konsekwencje naruszenia zakazu konkurencji.
Członek zarządu, który naruszy zakaz konkurencji, może ponieść poważne konsekwencje, m.in.:
Odpowiedzialność odszkodowawczą – spółka może dochodzić naprawienia szkody, jeśli działanie konkurencyjne wyrządziło jej stratę. Odwołanie z funkcji członka zarządu – naruszenie zakazu może być podstawą do jego odwołania. Odpowiedzialność karna lub cywilna – w skrajnych przypadkach, np. ujawnienia tajemnic przedsiębiorstwa, członek zarządu może odpowiadać na podstawie innych przepisów prawa.
- Jak uniknąć problemów prawnych?
Sprawdź treść umowy spółki – niektóre spółki modyfikują zasady zakazu konkurencji w swojej umowie. Jeśli masz wątpliwości, uzyskaj zgodę – lepiej formalnie zabezpieczyć swoje działania niż ryzykować konsekwencje. Rozważ podpisanie umowy o zakazie konkurencji – dobrze skonstruowana umowa może chronić zarówno spółkę, jak i członka zarządu.
Masz pytania dotyczące zakazu konkurencji? Skontaktuj się ze mną – pomogę Ci uniknąć ryzyka i zadbać o bezpieczeństwo prawne Twojej działalności.
